حفظ فرم پستان درشیردهی

شيردهي به تناسب اندام کمک مي‌کند

يکي از دغدغه‌هاي تازه‌‌مادران پس از زايمان، وزن اضافي بدنشان و اندامي است که ديگر مانند قبل از بارداري نيست...

خيلي از مادران درصدد يافتن روش‌هايي هستند که هر طور شده اين وزن اضافي را زودتر از دست بدهند و دوباره به تناسب اندام برسند؛ در حالي که از دست دادن وزن امري تدريجي است و کاهش سريع وزن حاصل از بارداري براي سلامت مادر و کودک تازه متولد شده خطرناک است. بلافاصله بعد از زايمان، به دنبال تخليه محتويات رحم و خون‌ريزي طبيعي، حدود 5 تا 6 کيلوگرم از وزن مادر کاهش مي‌يابد. بيشتر خانم‌ها طي 6 ماه بعد از زايمان به وزن قبل از بارداري خود مي‌رسند اما از عواملي که بر روند کاهش وزن بعد از زايمان تاثير دارند، مي‌توان به اينها اشاره کرد: شير دادن به نوزاد، توجه به تغذيه و انجام ورزش (البته از نوع کششي و پياده‌روي سبک) و انجام کارهاي روزمره.

پس از زايمان در صورت رعايت رژيم غذايي درست، نه کم و نه زياد ازحد، وزن بدن مادر در هر ماه نيم کيلوگرم کاهش مي‌يابد، زيرا مقداري از انرژي لازم براي تهيه شير از اندوخته‌هاي بدن تامين مي‌شود. مصرف مواد غذايي پرفيبر مانند ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه قسمت اصلي رژيم غذايي در اين دوران محسوب مي‌شود. از مزاياي اين مواد غذايي فيبردار، تامين حرکات دودي روده‌ها است که براي درمان يبوست و بواسير مفيد است. ميوه‌ها، سبزيجات، غلات و حبوبات کامل و گوشت منبع غني از پروتئين هستند که براي ساخت شير مفيد است. لبنيات کم‌چرب، ماست و پنير کم‌چرب را انتخاب کنيد. مرغ بدون پوست، ماهي، دانه‌ها و گوشت قرمز برايتان بسيار لازم است. از ريزه‌خواري بپرهيزيد. محيط خودتان را پر از غذاهاي سالم کنيد و از مصرف غذاهاي آماده بپرهيزيد و اگر بيرون از خانه هستيد، جايي برويد که وسوسه نشويد. در اندازه‌هاي مختصر و حجم‌هاي اندک غذا بخوريد. هيچ وعده غذايي را از دست ندهيد و از حجم ميوه و سبزي که بايد در طول روز بخوريد کم نکنيد تنها وقتي غذا بخوريد که گرسنه هستيد. اگر عصباني يا خسته يا نگران هستيد غذا نخوريد و به جاي اين کار، کودک خود را درون کالسکه گذاشته و با يک دوست براي قدم زدن بيرون برويد. متخصصان و کارشناسان تغذيه توصيه مي‌کنند 500 کالري در روز بايد به ميزان انرژي مورد نياز مادر شيرده اضافه شود. اگر چه تاثير زيادي در تامين شير ندارد، ولي نوشيدن حداقل 8 تا 12 ليوان آب در روز به مادران توصيه مي‌شود. يکي از راه‌هايي که باعث مي‌شود وزن مادر به‌طور منظم کاهش يابد و هيچ گونه خطري هم براي نوزاد ندارد، شيردهي است. مادراني که نوزاد خود را شير مي‌دهند، نسبت به مادراني که به نوزادشان شير نمي‌دهند کالري بيشتري مي‌سوزانند. با توجه به اينکه در اين دوران هر هفته حدود نيم تا يک کيلوگرم وزن مادر کاهش مي‌يابد، رژيم غذايي کم‌چرب همراه ورزش‌هاي مناسب در اين روند تاثير بسزايي دارند. ولي بايد توجه داشت که کاهش سريع وزن مادر به عنوان يک خطر براي نوزاد است، زيرا اين عمل باعث مي‌شود سم معمولي که در چربي‌هاي بدن ذخيره شده است را به جريان خون رها کند و ميزان مواد سمي يا آلوده‌کننده در شير بالا رود. جهت کاهش وزن خود در بارداري اول، محدوديت شديد کالري براي خود ايجاد نکنيد، زيرا رژيم غذايي فوق‌العاده کم‌کالري از تامين مواد مغذي مهم در دوره بارداري به خصوص مواد مغذي نظير کلسيم و آهن ناتوان است.

در سالهای اخیر و بخصوص در شهرهای بزرگ نوزادان با مشکلی بزرگ مواجه شده اند و آن محروم شدن از تغذیه با شیرمادر است، معضلی که به دلیل هراس مادران جوان از مشکلات پستانی بعد از شیر دهی ناشی شده است.
بافت پستان به طور ثابت و دائم در معرض تغییرات هورمونی است. این هورمون ها در دوران بارداری، شیردهی، قاعدگی و یائسگی مدام در حال تغییر است. بنابراین در طول زندگی ، بخصوص دوران بارداری و شیردهی تغییر قابل ملاحظه ای در شکل و اندازه پستان ها رخ می دهد.اندازه پستان وابسته به بافت چربی پستان می باشد. در دوران شیردهی ، به طور کلی بافت سینه به صورت انبوه می شود و بعد از شیر دهی ، این بافتهای چربی و سایر بافتهای وابسته به این عضو ممکن است تحلیل رود.اما ممکن است هرگز به اندازه و شکل قبلی بازنگردد.
در بعضی از زنان، ممکن است بافت به صورت انبوه باقی بماند و در بعضی دیگر ممکن است تحلیل رود. اما شل شدن یا محکم و انبوه ماندن آن ،تا حد زیادی وابسته به فاکتور ژنتیکی ،اضافه وزن در دوران بارداری و سن شیر دهی است.
● آیا شیر دهی باعث شل شدن یا پهن شدن پستان می شود؟
دگرگونی پستان بعد از زایمان ، اصطلاحی است که می تواند تغییر اندازه این عضورا در این دوران، قبل و بعد از آن به خوبی توصیف کند.زمانی که در مادر در حال شیردهی است ، پوست و خود بافت در نتیجه جریان شیر، کشیده می شود.که بعد از شیردهی ممکن است این کشیدگی ترمیم نشود و بافت سینه کشیده ، اما شل باقی بماند.
این رایج ترین مشکل بعد از شیر دهی است که البته به عنوان مشکل هم نمی توان در نظر گرفت ، بلکه تنها دغدغه خاطری از نظر زیبایی ایجاد می کند.بعضی از زنان از شیردهی به خاطر این تغییر شکل (شل شدن بافت) می ترسند، اما مطالعات نشان می دهد که این کار به تنهایی عامل این تغییر شکل نیست، بلکه عواملی دیگر (حتی بیشتر از شیر دهی )در این تغییر دخالت دارند، نظیر: مقدار توده بدنی فرد که نشان دهنده بافت چربی بدن است، تعداد بارداری ، اندازه(بزرگی) بافت قبل از حاملگی،سن و استعمال دخانیات.
● آیا شیردهی باعث بد فرم شدن پستان می شود؟
حالت هر پستان بعد از شیردهی کاملا متفاوت از دیگری است. بنابر این تغییری که در دوران شیردهی ممکن است در یکی اتفاق بیافتد ربطی به دیگری ندارد و الزاما این تغییر در دیگری نیز اتفاق نمی افتد. مثلا آماس کردن سینه در دوران بارداری، که به علت گرفتگی رگ ها ی خونی این عضو اتفاق می افتد، بسیار رایج است و زمانی که مشکل مرتفع شد،ممکن است عضو به صورت بد فرم باقی بماند.اما باز هم باید اشاره کرد که این یک مشکل نیست ، تنها نگرانی از جهت زیبایی ایجاد می کند.از طرف دیگر هر گونه چروکیدگی و گودی در این عضو می تواند نشانه ای از وجود توده ای غیر طبیعی در زیر بافت باشد وحتما باید با پزشک در میان گذاشت.
● آیا عدم تقارن و تساوی در شکل سینه ها نتیجه شیردهی است؟
بافت پستان به سمت زیر کتف تمایل دارد. و متورم شدن آن به دلیل شیردهی و تحلیل رفتن آن بعد از این عمل می تواند منجر به تغییردر تراز و تقارن آن شود.در خیلی از زنان ، عدم تساوی عضو در هر دو مرحله ، یعنی قبل از بارداری و بعد از شیر دهی دیده می شود.ولی ممکن است یکی از دو پستان ، بعد از شیردهی به شکل و اندازه قبلی باز گردد ، یا تحلیل رود یا بزرگتر از قبل باقی بماند.اما اغلب زنان چون از علت اصلی این تغییر (تعهد به شیردهی به خاطر عشق به فرزند)باخبر هستند ، از بابت این تغییر چندان نگران و ناراحت نمی شوند.
● آیا کسانی که تجربه شیردهی داشته اند باید مرتبا معاینه پستانی انجام دهند؟
مهمترین مشکل پستانی بعد از شیردهی ، همان طور که گفته شد ، تغییر از جنبه زیبایی است ، اما به هر حال باید برای اطمینان از سلامتی این عضو ، معاینات را به صورت مرتب انجام داد.
▪ معاینه شخصی:
آسانترین روش برای آگاهی و اطمینان از سلامت این عضو است و حتی انجام آن در دوران شیردهی نیز بدون خطر است. بهتر است این کار یک ماه یکبار انجام شود.به خصوص بعد از شیردهی، برای آگاهی از تغییرات اتفاق افتاده ،البته در صورت مشاهده هر گونه توده و یا تغییر شکل غیر طبیعی باید به پزشک اطلاع دهید. اغلب این توده ها خوش خیم است ، اما در هر حال باید ازمایشات لازم انجام شود.
▪ معاینه توسط پزشک:
این کار بهتر است هر یکسال یکبار انجام شود.یا در صورت مشاهده هر نوع تغییر.
▪ ماموگرافی:
این نوع آزمایش به دلیل دقت و ظرافتی که در مشاهد هر نوع توده غیر طبیعی دارد توصیه می شود.البته هر ۶ ماه تا یکسال یکبار بهتر است انجام شود.و انجام این آزمایش در دوران شیردهی بدون اشکال است.و تاثیری بر شیر و نوزاد نخواهد داشت.
از جمله مشکلاتی که در این زمینه نیاز به توجه پزشک دارد عبارتند از:
ـ مشاهده علائمی نظیر تب و آنفولانزا که نتیجه عفونت این عضو است.
ـ دردناکی عضو(فراتر از ناراحتی های نه چندان مهم ناشی از آماس و پر شدن سینه از شیر)
ـ کهیر روی پستان
ـ توده دردناک و قرمز که لمس آن با احساس داغی همراه است. که ممکن است به علت بلوکه شدن شیر در مجرا باشد.
ـ تمایل نوک سینه به سمت درون
ـ مشاهده توده در سینه
باید گفت که شیردهی خطر ابتلا به سرطان پستان را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.و کسانی که چنین تجربه ای نداشته اند ،بیشتر در معرض ابتلا هستند.
روشی که برای درمان این تغییر شکل نامناسب پستان بعد از شیردهی وجود دارد ، نوعی جراحی زیبایی به نام ماستوپکسی یا بالا بردن سینه است. که تا اندازه ای می تواند این تغییر های ناخواسته را از بین ببرد.

__________________
عضو تحریریه علمی ایران سلامت